Privacy uitdagingen voor gemeenten
Om hun taken goed uit te kunnen voeren verzamelen en verwerken gemeenten veel persoonsgegevens. Soms ook bijzondere of zeer gevoelige persoonsgegevens, over verschillende domeinen verspreid en in verschillende systemen. De impact van privacy wet- en regelgeving zorgt voor uitdagingen voor de gemeentelijke organisatie.
Gemeenten verzamelen en verwerken veel persoonsgegevens. Ze hebben deze gegevens nodig om hun taken te kunnen uitvoeren. Deze taakgebieden (domeinen) verschillen vaak met elkaar en onderlinge uitwisseling van de gegevens tussen domeinen is daarom vaak niet toegestaan en zelfs binnen domeinen bestaan er soms strikte regels.
Gemeenten verwerken daarom van inwoners vaak veel persoonsgegevens, soms ook bijzondere of zeer gevoelige, en over verschillende domeinen verspreid en deze worden dan verwerkt in vaak niet met elkaar corresponderende administratieve systemen. Tegelijkertijd bestaat er archiefwetgeving welke vereist dat de informatie van alle besluiten, inclusief persoonsgegevens, verplicht in een zaaksysteem worden opgeslagen. Toegang tot het zaaksysteem kan echter botsen met de taakstellende wetgeving en/of Avg. Iedere inwoner moet erop kunnen vertrouwen dat gemeenten zorgvuldig met al hun persoonsgegevens omgaan.
Uitdagingen voor gemeenten
De impact van wet- en regelgeving op het vlak van gegevensbescherming en privacy op de gemeentelijke organisatie kan omvangrijk zijn. Reeds georganiseerde processen worden opnieuw bekeken en indien noodzakelijk herzien. Speciale aandacht is vereist voor contractering in de keten van leveranciers. Denk bijvoorbeeld aan de informatiesystemen die primaire processen ondersteunen, dienstverlening rond de jeugdzorg en of de betrokkenheid van een gemeente in een samenwerkingsverband.
Daarbij is contractering mogelijk in de vorm van verwerking namens de gemeente, maar binnen jeugdzorg en WMO gaat het om inkoop van diensten (zorg) waarbij geen sprake is van verwerking. Zorgaanbieders hebben zelfstandige verantwoordelijkheid (Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst) en mogen behandelingsgegevens dan ook niet terugkoppelen naar de gemeente. Hierbij is dan sprake van doorgifte van algemene zorgcliëntgegevens. Wel mag de gemeente van de zorgaanbieder verwachten dat deze zorgvuldig omgaat met de doorgegeven zorgcliëntgegevens overeenkomstig de vereisten uit Avg en de voor de zorg geldende sectorale wetgeving.
Gemeenschappelijke regelingen
Vaak hebben gemeenten taken uitbesteed aan gemeenschappelijke regelingen (GR’en; op basis van juridische titel) en samenwerkingsverbanden (zonder juridische titel). Meestal is er dan sprake van uitbesteding van en of meerdere verwerkingen. Maar soms is een GR zelfstandig verwerkingsverantwoordelijke en voeren zij een resultaatsverplichting uit (Bijvoorbeeld in de uitvoering van de participatiewet of gemeentelijke belastingwetten). GR’en en samenwerkingen, hoe handig ook in het verleden opgezet, moeten door de komst van de Avg in een ander daglicht worden beschouwd. Plotseling blijkt het gemeentebestuur toch verantwoordelijk en aansprakelijk te zijn voor de uitvoeringsprocessen door de GR’en en samenwerkingen waarbij de oorspronkelijke gedachte was dat die verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid juist buiten de deur waren geplaatst.
Dillema’s
Waarvoor mogen gemeenten de gegevens van mensen gebruiken? Hoe is de bescherming van persoonsgegevens geregeld nu gemeenten nieuwe taken hebben en daardoor meer gegevens van meer mensen verwerken? Wanneer mag het BSN niet worden gebruikt en wanneer moet het worden gebruikt (bijvoorbeeld voor identificatie). Hoe regel ik contractueel de aansprakelijkheden en kostenrisico’s met samenwerkingspartners (bijv. zorg) en IT-leveranciers?
Het plan van aanpak van de Autoriteit Persoonsgegevens bestaat uit een 10-stappenplan. Het gaat om de volgende activiteiten: ‘opstellen privacybeleid, opstellen procedures recht op inzage, aanpassen en beheren van de privacy-overeenkomst(en), inzichtelijk maken van de gegevensverwerkingen en het verplicht aanstellen van een functionaris voor gegevensbescherming (intern of extern)’. Het opzetten van het verwerkingenregister en een incidenten/datalek registratie, uitvoeren van de DPIA’s, data protection by design en by default en het evalueren van het vragen om toestemming bij gegevensverwerking aan betrokkenen.
Verder lezen bij de bron- Europees Hof: persoonsgegevens van klanten verkopen soms toegestaan - 4 november 2024
- Gros van de securityteams niet voorbereid op de toekomst - 4 november 2024
- Nieuwe gids moet zorg helpen bij cybersecurity - 1 november 2024
Lees ons boek
Gemeenten. Bewustzijn. Privacy.
Nieuwsbrief
Deze versturen we 3-4x per jaar.
Recente blogs
Meer recente berichten
Europees Hof: persoonsgegevens van klanten verkopen soms toegestaan | Verder lezen | |
Gros van de securityteams niet voorbereid op de toekomst | Verder lezen | |
Nieuwe gids moet zorg helpen bij cybersecurity | Verder lezen | |
Een DPIA: wat is het en wanneer heb je deze nodig? | Verder lezen | |
Onderzoek: 80 procent van de Nederlanders voelt zich bekeken tijdens online activiteiten | Verder lezen | |
Minister wijst op belang om na te denken over back up voor als systemen platliggen | Verder lezen | |
Driekwart ambtenaren ligt niet wakker van digitale veiligheid | Verder lezen | |
Teteringse politieman zocht privegegevens op van familieleden en Bredanaars | Verder lezen | |
NSC en CU komen met motie voor privacyvriendelijke leeftijdsverificatie | Verder lezen | |
Tweestapsverificatie voorkomt 80 procent van inbreuken | Verder lezen |