Algoritmes. Ze zijn niet meer weg te denken uit de maatschappij en ook als gemeente kan je er niet meer omheen. Maar wat is een algoritme eigenlijk? De Correspondent legt het uit.
Algoritmes zijn alomtegenwoordig. Of je een zoekterm intypt op Google, belastingaangifte doet of een recept kookt – je krijgt ermee te maken. Daarom vandaag: een stoomcursus algoritmes.
Google gebruikt ze.
De Belastingdienst gebruikt ze.
Jij gebruikt ze.
Algoritmes.
Je komt de term overal tegen – van kranten tot TED-talks, van verkooppraatjes tot overheidsrapporten.
Maar wat ís een algoritme?
Het woord algoritme komt van de naam van een Perzische wiskundige die in de negende eeuw een boek schreef over het uitvoeren van berekeningen: Mohammed ibn Moesa al-Chwarizmi.
Een behoorlijke baas, want mede door hem zijn we in Europa Arabisch-Indische cijfers (1, 2, 3, 4…) gaan gebruiken in plaats van de Romeinse notering (I, II, III, IV,…). Wel zo handig, want de Romeinen hadden geen nul én geen decimalen.
Al-Chwarizmi’s werk werd hier bekend door de Latijnse vertaling van zijn boeken, waarin hij ‘Algoritmi’ werd genoemd. Eerst werd het woord ‘algoritme’ alleen nog maar gebruikt voor berekeningen met cijfers, maar vandaag de dag heeft het een bredere betekenis.
Een algoritme is niet meer dan: een aantal stappen dat je zet om een bepaald doel te bereiken. Een algoritme heeft dus niet per se te maken met grote bergen data en technologie. Een rekensom is een algoritme, maar het bereiden van een maaltijd is dat ook. Je volgt de stappen in een recept om het doel – eten op tafel – te bereiken.
Een rekensom is een algoritme, maar het bereiden van een maaltijd is dat ook
Ook bij het vinden van een partner kun je een algoritme gebruiken. Stel, je wilt met Tinder een geliefde vinden. Je (1) downloadt de app en (2) maakt een profiel aan. Vervolgens maak je steeds een grotere schifting als je (3) begint te swipen, (4) appt met je matches en (5) afspreekt met personen die leuk genoeg lijken om mee op date te gaan.
Zo wordt de trechter steeds nauwer en floept er uiteindelijk een leuke kandidaat uit. Of je gaat terug naar stap 3 en begint weer met swipen. Toevallig heeft Tinder met technologie te maken, maar je had hetzelfde kunnen doen met ouderwetse contactadvertenties.
Klopt, ik ook, want het woord ‘algoritme’ wordt vaak gebruikt in combinatie met nieuwe technologie. Zo experimenteert Albert Heijn sinds kort met ‘dynamisch afprijzen’, waarbij een algoritme op basis van weersomstandigheden, locatie en andere variabelen berekent hoeveel een product moet worden afgeprijsd. Gaat het bijvoorbeeld ineens regenen, dan kan de winkel beslissen om het barbecuevlees af te prijzen. De nieuwe prijs krijg je op een elektronisch bordje te zien.
Algoritmes worden vaak genoemd als het om grote datasets gaat, die door middel van technologie zijn verzameld. Volgens technologiebedrijf Domo voert Google per minuut 3,9 miljoen zoekopdrachten uit, speelt YouTube meer dan 4,3 miljoen video’s af en posten Instagram-gebruikers bijna 50.000 foto’s.
Veel van die data worden bewaard en kunnen eventueel worden gebruikt als input voor algoritmes. (Het gaat bij ‘data’ dus niet alleen om cijfers, maar ook om foto’s, video’s, geolocaties et cetera.)
Wat je vaak ziet, is dat algoritmes worden gebruikt om bepaalde beslissingen (deels) te automatiseren. Neem de overheid, die allerlei voorspellende algoritmes gebruikt. De politie probeert te voorspellen wie er kans maakt om crimineel gedrag te vertonen, de gemeente Amersfoort welke leerlingen misschien vroegtijdig de school gaan verlaten. Waar vroeger een agent of docent die inschatting maakte, is het nu een computermodel.
Wiskundige Hannah Fry beschrijft in haar boek Algoritmes aan de macht vier verschillende functies van een algoritme:
Een algoritme combineert vaak meerdere van deze functies. Een politiealgoritme zoekt naar associaties tussen bepaalde kenmerken en crimineel gedrag, om mensen vervolgens te classificeren als hoog of laag risico.
Verder lezen bij de bronDeze versturen we 3-4x per jaar.
Privacy risico s in kaart brengen met een DPIA | Verder lezen | |
Beveiliging informatie geen prioriteit bij Ministerie van Buitenlandse Zaken | Verder lezen | |
NIS2: onduidelijke wet in combinatie met hoge boetes | Verder lezen | |
AP wil opheldering over fraude algoritme gemeenten | Verder lezen | |
Een tip of klacht indienen bij de AP | Verder lezen | |
Wegiz vraagt om aantal nieuwe NEN normen | Verder lezen | |
Hack bij gemeente: criminelen hadden toegang tot tienduizenden gegevens | Verder lezen | |
Kabinet heeft meer tijd nodig voor anonieme bsn s en socialemediamonitoring | Verder lezen | |
Europese Hof houdt onzekerheid over AVG in stand | Verder lezen | |
Organisatorische inbedding van maatregelen | Verder lezen |
Copyright © 2014 - 2021 IB&P B.V.
algemene voorwaarden - privacyverklaring.
responsible disclosure - sitemap