Skip to main content

Wat is een algoritme?

Algoritmes. Ze zijn niet meer weg te denken uit de maatschappij en ook als gemeente kan je er niet meer omheen. Maar wat is een algoritme eigenlijk? De Correspondent legt het uit.

Algoritmes zijn alomtegenwoordig. Of je een zoekterm intypt op Google, belastingaangifte doet of een recept kookt – je krijgt ermee te maken. Daarom vandaag: een stoomcursus algoritmes.

Google gebruikt ze. 

De Belastingdienst gebruikt ze. 

Jij gebruikt ze. 

Algoritmes.

Je komt de term overal tegen – van kranten tot TED-talks, van verkooppraatjes tot overheidsrapporten. 

Maar wat ís een algoritme? 

Wat betekent ‘algoritme’?

Het woord algoritme komt van de naam van een Perzische wiskundige die in de negende eeuw een boek schreef over het uitvoeren van berekeningen: Mohammed ibn Moesa al-Chwarizmi.

Een behoorlijke baas, want mede door hem zijn we in Europa Arabisch-Indische cijfers (1, 2, 3, 4…) gaan gebruiken in plaats van de Romeinse notering (I, II, III, IV,…). Wel zo handig, want de Romeinen hadden geen nul én geen decimalen.

Al-Chwarizmi’s werk werd hier bekend door de Latijnse vertaling van zijn boeken, waarin hij ‘Algoritmi’ werd genoemd. Eerst werd het woord ‘algoritme’ alleen nog maar gebruikt voor berekeningen met cijfers, maar vandaag de dag heeft het een bredere betekenis. 

En die is? 

Een algoritme is niet meer dan: een aantal stappen dat je zet om een bepaald doel te bereiken. Een algoritme heeft dus niet per se te maken met grote bergen data en technologie. Een rekensom is een algoritme, maar het bereiden van een maaltijd is dat ook. Je volgt de stappen in een recept om het doel – eten op tafel – te bereiken. 

Een rekensom is een algoritme, maar het bereiden van een maaltijd is dat ook

Ook bij het vinden van een partner kun je een algoritme gebruiken. Stel, je wilt met Tinder een geliefde vinden. Je (1) downloadt de app en (2) maakt een profiel aan. Vervolgens maak je steeds een grotere schifting als je (3) begint te swipen, (4) appt met je matches en (5) afspreekt met personen die leuk genoeg lijken om mee op date te gaan. 

Zo wordt de trechter steeds nauwer en floept er uiteindelijk een leuke kandidaat uit. Of je gaat terug naar stap 3 en begint weer met swipen. Toevallig heeft Tinder met technologie te maken, maar je had hetzelfde kunnen doen met ouderwetse contactadvertenties. 

Toch denk ik bij algoritmes aan technologie…

Klopt, ik ook, want het woord ‘algoritme’ wordt vaak gebruikt in combinatie met nieuwe technologie. Zo experimenteert Albert Heijn sinds kort met ‘dynamisch afprijzen’, waarbij een algoritme op basis van weersomstandigheden, locatie en andere variabelen berekent hoeveel een product moet worden afgeprijsd. Gaat het bijvoorbeeld ineens regenen, dan kan de winkel beslissen om het barbecuevlees af te prijzen. De nieuwe prijs krijg je op een elektronisch bordje te zien.

Algoritmes worden vaak genoemd als het om grote datasets gaat, die door middel van technologie zijn verzameld. Volgens technologiebedrijf Domo voert Google per minuut 3,9 miljoen zoekopdrachten uit, speelt YouTube meer dan 4,3 miljoen video’s af en posten Instagram-gebruikers bijna 50.000 foto’s.

Veel van die data worden bewaard en kunnen eventueel worden gebruikt als input voor algoritmes. (Het gaat bij ‘data’ dus niet alleen om cijfers, maar ook om foto’s, video’s, geolocaties et cetera.)

Waar worden algoritmes voor gebruikt?

Wat je vaak ziet, is dat algoritmes worden gebruikt om bepaalde beslissingen (deels) te automatiseren. Neem de overheid, die allerlei voorspellende algoritmes gebruikt. De politie probeert te voorspellen wie er kans maakt om crimineel gedrag te vertonen, de gemeente Amersfoort welke leerlingen misschien vroegtijdig de school gaan verlaten. Waar vroeger een agent of docent die inschatting maakte, is het nu een computermodel.

Wiskundige Hannah Fry beschrijft in haar boek Algoritmes aan de macht vier verschillende functies van een algoritme: 

  • Prioriteren (Google beslist welke zoekresultaten bovenaan komen te staan);
  • Classificeren (een medisch algoritme onderscheidt kankercellen van gewone cellen);
  • Associëren (OkCupid beveelt je een geschikte partner aan op basis van bepaalde kenmerken); 
  • Filteren (Siri en Alexa filteren het achtergrondgeluid weg voor hun spraakherkenning).  

Een algoritme combineert vaak meerdere van deze functies. Een politiealgoritme zoekt naar associaties tussen bepaalde kenmerken en crimineel gedrag, om mensen vervolgens te classificeren als hoog of laag risico. 

Verder lezen bij de bron
IB&P

Lees ons boek

Gemeenten. Bewustzijn. Privacy.

Het handboek voor informatiebewustzijn bij de lokale overheid.

Nieuwsbrief

Deze versturen we 3-4x per jaar.

Recente blogs

Wat is een gerechtvaardigd belang?
Wanneer je als organisatie persoonsgegevens verwerkt, heb je altijd een zogeheten ‘grondslag voor de verwerking van persoonsgegevens’ nodig. Eén van de grondslagen is een ‘gerechtvaardigd belang’. Maar wat houdt een ‘gerechtvaardigd belang’ eigenlijk in?
Het volwassenheidsmodel voor authenticatie
In de factsheet ‘Volwassen authenticeren – gebruik veilige middelen voor authenticatie’ adviseert het NCSC om accounts te beveiligen op een manier die past bij de gevoeligheid van de gegevens en middelen waar deze toegang toe bieden.
Belangrijke vaardigheden voor een succesvolle Privacy Officer
Om de privacydoelen van de gemeente te bereiken en een succesvolle Privacy Officer te zijn, moet je over een aantal essentiële basisvaardigheden beschikken.

Meer recente berichten

Ceo s hikken aan tegen cybersecurity investeringen
Verder lezen
EU hof oordeelt over kosteloos opvragen medisch dossier
Verder lezen
AP wederom kritisch over datasurveillancewet
Verder lezen
Cybersecurity in het quantumtijdperk: over dertig jaar ligt data op straat
Verder lezen
Hoe AI kan bijdragen aan cybersecurity in de zorg
Verder lezen
Chinese hackers hadden twee jaar lang toegang tot netwerk NXP
Verder lezen
Partijen overtreden cookiewet met plaatsen volgcookies
Verder lezen
Omarming zero trust heeft in Europa meer tijd nodig
Verder lezen
Waarom klanten en partners steeds meer belang hechten aan jouw cyberbeveiligingsaanpak
Verder lezen
Rechtszaak: Stichting Data Bescherming Nederland beschuldigt Amazon van schending privacy rechten Nederlandse consumenten
Verder lezen