VN-rapporteur zeer bezorgd over Nederlands opsporingssysteem uitkeringsfraude

De VN-rapporteur voor de mensenrechten Philip Alston heeft ernstige zorgen over Nederland. De reden is een systeem dat uitkeringsfraude moet opsporen. In een brief aan de rechtbank in Den Haag schrijft Alston dat het systeem in strijd is met de mensenrechten omdat het mensen met weinig geld en mensen met een migratie-achtergrond discrimineert.

Het Systeem Risico Indicatie (SyRI), van het ministerie van Sociale Zaken, maakt gebruik van een algoritme dat data van een groot aantal overheidsinstanties aan elkaar koppelt. Op basis van gegevens van eerdere fraudeurs wordt een risicoprofiel opgesteld. Vervolgens worden gegevens van burgers vergeleken met het risicoprofiel.

Rechten

Door te kijken naar overeenkomsten tussen eerdere fraudeurs ontstaat een lijst met potentiële burgers die mogelijk frauderen. Van die mensen wordt verder onderzocht of dat inderdaad het geval is.

“De privacy van hulpbehoevende burgers lag van oudsher al onder vuur vanwege ingrijpende controles en screenings die ze moesten ondergaan om in aanmerking te komen voor bijstand”, schrijft Alston. “Met systemen als SyRI dreigt voor deze burgers echter een technologische surveillancestaat te worden gecreëerd waarin van het recht op privacy weinig meer dan een illusie overblijft.”

Het gaat hem om de schadelijke gevolgen van digitale technologie voor kwetsbare burgers in verzorgingsstaten. “Men is er tot dusver niet in geslaagd om bedrijven, de overheid en de samenleving in het algemeen ervan te overtuigen dat een verzorgingsstaat gedreven door technologie, rampzalig zal uitpakken als de inzet ervan niet wordt geleid door respect voor fundamentele rechten.”

Dramatisch

Bart van der Sloot van de Tilburg University is gespecialiseerd in privacy en Big Data. Hij legt uit dat elke overheidsdienst gegevens mag verzamelen voor het eigen doel. “SyRI vormt een ondermijning van dat principe. De politie verzamelt gegevens voor één doel, een andere dienst voor een ander doel. Door SyRI kunnen deze gegevens gedeeld worden.”

“Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft onlangs een aantal uitspraken gedaan: de wetgeving moet als zodanig helder, duidelijk en precies zijn en dus aangeven óf, welke en waarom gegevens worden gedeeld. Hier voldoet de wet die SyRI mogelijk maakt niet aan”, denkt Van der Sloot.

• Over
• Recente berichten

Anouk Tijhuis

Adviseur privacy en FG bij IB&P

Anouk heeft ervaring als Privacy Officer en als Functionaris Gegevensbescherming. Ze heeft een analytische blik, is communicatief sterk en handelt integer. Op een positieve manier bewustzijn creëren is een van haar sterke punten.

Recente berichten van Anouk Tijhuis (bekijk alles)

• Kamerbrief over resultaten analyse VPN software - 25 februari 2020
• DPIA-vragen over SyRi - 24 februari 2020
• Strategisch Informatieveiligheidsbeleid 2019-2023 - 24 februari 2020